Esta página ha sido corregida
364
CANCIONES DE MACHI
Siete canciones de machi,
referidas por Painemal Weitra.
26.
„Oh[1]“ piléneu chucao | „Oh“, dijo el chucao refiriéndose á mí |
Ñi kintul ·awen·pe[2]; | Cuando buscaba remedios yo; |
Fei kimwerumelan. | De ahí de repente nada recordé. |
Fei meu mai weñaŋkùn felewen | Por eso he quedado triste. |
Ñi moŋeaqel chei. | Por no saber si viviré. |
Fei meu mai lladkùrken. | Por eso, pues, estoy afligida. |
27. Trayenko[3].
Yelmeaqeimi meli ko l·awen.[4] | Te traeré remedio compuesto de cuatro aguas |
Chiwai trayenko. | De la neblina de una cascada. |
Pepilfalwelaimi. | Ya no se sabe qué hacer contigo. |
Pepilafueimi chi | Probablemente dominaré tu enfermedad |
Təfachi l·awen· meu. | Con este remedio. |
28. Trayenko.
Kallfù trayenko tulmeaqeimi | De la cascada azul te cogeré |
Kallfù rayen l·awen·, | Remedio de flor azul, |
Mi pepilaqéyәm, | Para dominar tu mal. |
„Pepilafiñ“, pieimi, | He dicho de ti que te mejoraré, |
Fei meu kùpan, | Por eso vengo. |
Adelfalwelaimi. | Ya no se sabe como tratarte. |
29. Trayenko.
Tulmeaqeimi kùme l·awen·, | Te cogeré buen remedio, |
Mi moŋelaqéyəm, | Para sanarte, |
Mi pepilaqéyəm. | Para aliviarte. |
Pepilfalwerkelaimi. | Ya no se sabe que hacer contigo. |
- ↑ Los indígenas prestan mucha atención á las voces de los pájaros interpretándolas á su modo supersticioso. De los chucaos dicen que tienen dos clases de lenguaje, una que anuncia desgracia y otra que anuncia dicha.
- ↑ Probablemente forma apocopada de kintul·awen·peyəm.
- ↑ Las canciones 27, 28, 29 vienen con el título „Trayenko cascada“. En ella promete la machi traer remedios que crecen en derredor de una cascada.
- ↑ Guevara, Historia de Araucanía tiene: Mellicolahuen, remedio de mellico-planta afrodisíaca.